Jepirachi
Jepirachi (alijunaiki: leyenda de jepirachi) sutuma waimain waya wayuukana, akumajaasü kojuyasü kuwenta nüchikuwa chi Jepirachikai.
Sünain ashajuushikat tüü, tashajüin piamasü kuwenta nüchikimaajatü chi Jepirachikai:
Anüü tü palajatka nüchikuwa
anaataa
Saashin wayuu chi Jepirachikai nia chi joutai ojuittakai suluje Jepira, tü mma pulasukat eemuinre su'unuin naa'in wayuu outa'apa nia. Sunainje tia'a, wainma na wayukanana maaka anuiki "alujashi ayulii"
Chi Jepirachikai waraaittawaishi so'opuna tü palakat, mushijese palajekualin nia. Antawaishi shipialu wayuu so'u wane ka'i, nuntule antushi e'eiwaya aikat je shiale aliika. Aluujasa so'ompuna palakat wanepiashi
Nashin na apalainshikana julujainjatu nain wanepia nukuaippa Jepirachi, maaka katsuinre nojotshi supula nemetuinjanain (alo'oja natuma waneirua) suka katsuin otta talouluin tü palakat
Anüü suwalata tü kuentakat
anaataa
Nashin waneinua wayuu, tü jepirachikat shia tü nuwayuusekat Juya chejewatka palainma. Sashin wayuu eeshi kakaiyale nojoluin nalaain Juya sumuin Jepirachi, sunainje tia'a o'unawaisu Jepirachi warrainmuin anuippa sulia tü palakat.
So'u wane kai nusakiruin shia chi utaikai Kamaichi. ¨¿kepiasu pia yaapuna?¨ sumaka numuin
¨Nojo. Yaapunawaisu kapunain taya sunain waraita¨ Sunainje tia'a, suwaraippa Jepirachi mawaishi na wayukana ¨asukairu Jepirachi nupula chi suwayusekai, nupula Juya. Alaateechi jo'olo Juya¨ je suchikije sulatuin Jepirachi asirumajasu sumaa suittuin Juya