Luwopu

Luwopu (alijunaiki: Cauce, Cañada) shia wanee anou sulu'upünaa uuchi, moulii so'uu. Jouutsu wajiira süchikanainkalü wuin, akumajaasü süchiirua tü mmakat süjaralijaakat wuinkat sütüma juya kaüliakalü ma'in.

Luwopu kaseyuusu sulu'u nakua'ipa na wayuukana. Müsüka saa'in kasa süpüshua'ale kato'ulu. Kaseyuusu müshi wayuu sümüin, ni'rapan shia wopulu'u, alatüshii sü'üpünaa; nnojoishi ekerotüin sulu'u, pülasü tia müshi. Na'aya pulowi amünüsü sütüma wayuu sümaiwa, ekülü wayuu ma'awale shia suulia nipia.

Tü luwopukat aju'itusu shikejee sujuichajaain wanee laa otta jo wanee lamuuna, süchikanain tü wuïnkat shi'itapa juyakat, epirajaasü shi'itapa juyakat. Tü wuinkalü süchajaain süpünalu'u, eesü jeruluin so'uu otta jo ketnoluin, ma'aka mülo'ulee tü juyakat, tü wuinka sulu'u wane luwopu awataasü ma'in jee epe'ipajaasü sümaa waneeirua luwopu eekai kayattüin sünainjee..

Shiasa'a sutuma sukua'ipa wayuu wanaa sümaa nalatüin sa'ato'upünaa wane luwopu acheküsü o'yotunuin awarianta shikiira suulia mojulaain tü yolujaaka otta ma'aka eere pasirua sümaiwa sulu'u.

Cha wajiira, nüwaraijapa'a wanee wayuu sa'akapünaa aipia, yosu, ne'erale wanee luwopü acheküsü naashajaainjatüin sümaa, nüsaküinjatüin, tia maka suulia neewain sutuma tü suseyuu tü lowopuka.

Sanyaa wuin

Tü luwopukaa supüna'a wuin, eere sükotchiraain sanña juya'a, awataa müsia no'oopuna uuchikai eemüin suntajiraain sulu'u luwopukolü.

Watta musia sulu'umüin tü laaka otta so'otpa'amüin palaaka. Talatüsü mürülü süpüshuwa'a sükajee eein wuin sulu'u tü luwopuka nüchikajee juya, asüshin wuin na wuuchikana, ma'aka saa'in wawachi, naa pa'a, naa puliikü, naa kaau'laa, ama, anneerü otta ashuunajüshii wayuu sulu'u.

Sukua'ipa namüin naa wayuukana

Eesü luwopu eekat kakalian wuin sulu'u, otta sünaajüin kasa sulu'u, eesü sarut shiroko tü wuinka. Suma'leiwa tü luwopuka akumajaasü sünainjee juya sükajee sujutuin süpa'apunaa woümain, tü luwopuka joutsu icha'ya wajiraa.

Tü luwopuka kaseyuuse

Tü luwopuka eesü pülowui sulu'u eesüle supülajaale shiyakuwayaain pa'a süpula wayuu, eesü jietyaain ashuunajattaasü, aju'itusu shikajeepa wayuu. Jamüsa'a nüwaraitapa'a wayuu sa'akapünaa wunu'ulupakalü aipa'a ni'raleepa wanee luwopu acheküsü naashajainjatüin sümaa, nüsaküinjatü.

Apünüin sukua'ipa tü luwokuka

Eesu luwopu lotoochon sünain süttajiraain sünamüin wanee luwopuya.

Eesu luwopu eere jamatüin wuin sulu'u waneepia, saajulee mürüt.

Eesu luwopu jososhaana, wopüsü sutuma wayuu.