El niño

"süleche mma jintüi" ( Fenómeno del niño) tü shia tü alataka süpapüna mapaaka , sünainje jain Main shinalü tü palaaka, shia tü münaka jaisü, etta müsia wane samatüsü, tü samataka shia tü "süleche mma jintutka" ( fenómeno de la niña), chi "jintüi " katchinshi Main suli tü "jintutka " .

Tü antakat sütüma sülecheka mma tü , shia tü jossoska, jososü alama , aisü jamü sumüin tü mürütka, miasü, sü'ütpüna tü kashi , enero, pewüreero, tü jossoska shikuin mulou mma , uchou püna.

Sütüma jain Main chi kaikei , antüsü tü jossoska ottsia sünainje tü , je' müsia tü e'perojowa saakapüna tü wunapuika, wuitoülia, sütüma tü amojujasü sukuwaipa tü apünajushika, sünainje tü jaisüka sü'ütpüna kaika je' aipaa samatuika, saali tü kajuttüsü tü ekülüka.

"Süleche mma jintüi" epirajasü mmapaa nütüma, eperojosü mojui , wuitoülia, süma waima kassa mojuwü süpapüna mmaka. sülecheka mma tü kemasübmain , ka jamuin shia ka'sitka süjunnajain tü mmaka soü tü apünajushika , jajaja müsia süpüshua tü apünajünakat, ka jamüin chi "jintui" nia awanajaka süküwaipa tü joütaika, süma waima süküwaipa tü mmaka, esü nütüma , juya joütaimasü, katürülasü, kayaasü, antitshi urakan.

chi "jintüi" alatawaishi sü'ütpüna piama süma akaratshi juya, e mushia nia ein sü'ütpüna mekie'etasalü , müsia wane juya.